Peth ofnadwy yw peidio â theimlo’n rhy dda, yn arbennig os buoch chi felly am ddyddiau, wythnosau neu hyd yn oed fisoedd cyfan.
Y peth pwysicaf yw ceisio cyngor meddygol. Os nad yw’n argyfwng, cysylltwch â’ch meddyg teulu neu glinig iechyd a threfnwch apwyntiad.
Efallai y byddwch chi am ymweld â gwefan ‘Dewis Doeth’ GIG Cymru hefyd, sy’n gallu cael ei defnyddio i helpu i gyfarwyddo pobl i’r ffynhonnell fwyaf priodol o gymorth a gofal iechyd.
Cyngor tu allan i oriau
Os credwch fod angen meddyg arnoch chi, ffoniwch feddygfa’ch meddyg teulu hyd yn oed os yw ar gau. Dylai neges wedi ei recordio eich cyfeirio chi at y gwasanaeth tu allan i oriau sy’n ymdrin â’ch meddygfa chi.
Os oes gennych chi symptomau penodol, ond heb fod yn siŵr ai sefyllfa argyfwng yw hi neu beidio, cysylltwch â Galw Iechyd Cymru am gyngor, 24 awr y dydd, saith diwrnod yr wythnos.
Ffoniwch: 0845 4647
Ffôn testun: 0845 606 4647
BT Typetalk: 1 8001 0845 46 47
Efallai y byddai’n well gennych wneud hunan-asesiad ar sail eich symptomau.
Os ydych chi mewn poen difrifol neu os oes gennych anafiadau sydd angen sylw meddygol brys, ewch yn syth i’ch adran damweiniau a brys lleol.
Dylai unrhyw un â phoen deintyddol gysylltu â’i ddeintydd ei hun (yn ystod oriau gwaith) neu, i’r sawl sydd heb ddeintydd rheolaidd, gysylltu â Galw Iechyd Cymru ar 0845 4647 neu 111 Cymru ar 111 (os yw’ch ardal chi’n dod odano) am asesiad, cyngor ac arwyddbostio at y ffynhonnell ofal fwyaf priodol.
Argyfyngau
Mewn sefyllfa argyfwng lle bydd rhywun:
- yn anymwybodol
- yn colli llawer o waed
- yn cael anawsterau anadlu
- wedi cael trawiad ar eu calon o bosib
- wedi eu hanafu’n ddifrifol
- wedi eu llosgi’n wael.
Mewn argyfwng, ffoniwch 999 a gofynnwch am ambiwlans. Os nad ydych chi’n siŵr ai argyfwng ydy hi neu beidio, cysylltwch â Galw Iechyd Cymru ar 0845 4647.
Dychwelyd o dramor
Gan fod teithio tramor yn beth mor gyffredin, mae’n hawdd anwybyddu risg dal clefyd heintus tra byddwch chi i ffwrdd. Mae clefydau fel malaria, twymyn denge, teiffoid a’r dwymyn felen yn dal yn gyffredin mewn llawer o rannau o’r byd ac nid yw brechiadau yn eich amddiffyn rhag pob dim.
Nid yw symptomau rhai clefydau heintus yn ymddangos am wythnosau neu hyd yn oed fisoedd ar ôl i chi ddod adref felly os ydych chi’n dioddef symptomau fel cur pen, cyfog, twymyn, crynu, pennau yn y cyhyrau, chwydu neu’r dolur rhydd ac wedi teithio tramor yn ddiweddar, cofiwch ddweud wrth eich meddyg.
Am fwy o wybodaeth am frechiadau i deithio ewch i Galw Iechyd Cymru.
Mae’r Swyddfa Dramor (Saesneg yn unig) yn cynnig gwybodaeth fanwl am risgiau iechyd gwledydd unigol.
Mynd i mewn i’r ysbyty
Os oes angen i chi fynd i mewn i’r ysbyty yn sydyn, ewch â’ch meddyginiaeth, tipyn o arian a’ch sach ymolchi gyda chi. Peidiwch ag anghofio allweddi’r drws.
Os ydych chi’n edrych ar ôl rhywun
Mae cynllun argyfwng yn nodi’r hyn a fyddai’n digwydd petai argyfwng ac roeddech chi’n methu â chario ymlaen yn eich rôl ofalu yn y tymor byr neu am fwy o amser.
Mae’n syniad da hefyd gofyn i’ch meddyg teulu ysgrifennu yn eich nodiadau eich bod chi’n gofalu am rywun.
Cymorth cyntaf
Mae’r Groes Goch (Saesneg yn unig) wedi cynhyrchu ap rhad ac am ddim sy’n rhoi cyngor rhwydd ar 18 o sefyllfaoedd cymorth cyntaf bob dydd, gan gynnwys beth i’w wneud os bydd rhywun yn cael pwl o asthma neu wedi dioddef anaf i’r pen. Mae cynghorion hefyd ar sut i baratoi am argyfyngau, e.e. tywydd gaeaf eithafol neu ddamwain traffig ffordd. Ar ôl lawrlwytho’r app, nid oes angen mynediad i’r rhyngrwyd. Ewch i Apple App Store (Saesneg yn unig) neu Google Play Store (Saesneg yn unig).